آب مروارید

آب مروارید، کدر شدن عدسی چشم است که منجر به مشکلات بینایی می‌شود. در مراحل اولیه، استفاده از نور قوی و عینک، مشکلات بینایی ناشی از آب مروارید را کمتر می‌کند. اما در مراحل بعدی بیماری، انجام جراحی برای بهبود بینایی ضروری است. امروزه عمل جراحی آب مروارید کم خطر و بسیار موثر است. عدسی ساختمان شفاف و بدون رگ با قطر حدود 9 میلی متر و ضخامت 4 میلی متر است که در قسمت میانی کره چشم قرار گرفته و باعث تمرکز نور بر روی شبکیه می‌شود. شبکیه لایه حساس به نور در چشم است که پیام‌های بینایی را دریافت می‌کنددر یک چشم طبیعی نور از عدسی عبور کرده و روی شبکیه متمرکز می‌شود. برای ایجاد یک تصویر دقیق، عدسی باید شفاف باشد.

10 روش ساده پاک کردن گوش در منزل (بطور کامل و بدون خطر)

هر بخشی از بدن دارای اهداف خاصی است و عملکرد خاص خود را دارد و جرم گوش یک استثنا نیست. علاوه بر این، جرم گوش برای سلامت کانال بیرونی گوش بسیار مهم است زیرا باعث روانکاری و حفاظت گوش شده و دارای خواص ضد باکتریایی است.

نکات مهم راجب جرم گوش

1. به طور کلی، گوش ها به طور دائمی جرم گوش تولید می کنند تا به مقدار مناسب در کانال های گوش وجود داشته باشد
2. با این وجود، گاهی اوقات جرم گوش ممکن است بیش از حد انباشته شده و باعث مسدود شدن کانال گوش می شود
3. به محض اینکه مایع چسبناک و یا جرم در گوش تجمع یابد، احساس می شود که گوش بسته شده و روی شنوایی تاثیر می گذارد
4. در این شرایط ممکن است علائم مختلفی از قبیل درد در گوش آسیب دیده، زنگ زدن یا پر شدن گوش، بوی ناخوشایند گوش، سرگیجه و سرفه ایجاد شود
5. علاوه بر این، باکتری های اضافی ایجاد شده، خاک و سایر ضایعات گوش می تواند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهند و ممکن است باعث درد در گوش میانی، زهکشی مایع و اختلال شنوایی شوند

پیشگیری از تباهی لکه زرد

یکی از مهم ترین بیماری های چشم تباهی لکه زرد است که موجب کوری سالمندان میشود, چطور از ابتلا به تباهی لکه زرد جلوگیری کنیم؟

پیشگیری از تباهی لکه زرد

در بیماری تباهی لکه زرد ماکولا یا لکه زرد تخریب می شود. ماکولا قسمت حساس به نور شبکیه و مسئول دید مستقیم و واضح است که برای کارهای دقیق مثل خواندن و رانندگی لازم است.تباهی لکه زرد به عنوان شایع ترین علت نابینایی در افراد مسن قابل درمان نیست؛ ولی راه هایی برای جلوگیری از ابتلا به آن و پیشرفت در بیماران مبتلا ارائه شده است.

بیماری تباهی لکه زرد

به نقل از پایگاه اطلاع رسانی آمریکایی درباره بینایی/all about vision، تباهی لکه زرد یا دژنراسیون ماکولا/ AMD شایع ترین علت نابینایی در سالمندان است. ماکولا قسمت حساس به نور شبکیه و مسئول دید مستقیم و واضح است که برای کارهای دقیق مثل خواندن و رانندگی لازم است.

در صورتی که در خانواده شما ابتلا به این بیماری سابقه دارد، باید نسبت به راه های جلوگیری از تباهی لکه زرد حساس تر باشید؛ زیرا سابقه خانوادگی یکی از عوامل افزایش دهنده احتمال ابتلاست. 

بیماری تباهی لکه زرد به تدریج دید مرکزی را از بین می برد و فرد ممکن است بعد از مدتی برای خواندن، نوشتن، رانندگی یا تشخیص چهره های آشنا با دشواری روبرو شود. 

*سیگار را ترک کنید 

ترک سیگار احتمالا اولین راه برای جلوگیری از ابتلا به تباهی لکه زرد است. تحقیقات کارشناسان بهداشت عمومی در دانشگاه منچستر انگلیس نشان می دهد افراد سیگاری چهار برابر بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. 

*سبزیجات تیره و برگدار بخورید 

مطالعات محققان درمانگاه بینایی و شنوایی ماساچوست نشان می دهد افرادی که مواد غذایی غنی از کارتنوئیدها (موجود در سبزیجات سبز و نارنجی) را مصرف کرده اند، 43 درصد کمتر به این بیماری مبتلا شده اند. 

*مولتی ویتامین و مواد معدنی بخورید 

تامین ویتامین ها به شکلی که از دریافت و جذب آنها مطمین باشید، راهکار خوبی از جهات بسیار به ویژه سلامت چشم است. تامین همه مواد مغذی از رژیم غذایی برای سالمندان دشوار است. اما برای انتخاب مکمل درست با پزشک مشورت کنید. 

هچنین مصرف مکمل های خاصی می تواند از پیشرفت تباهی لکه زرد جلوگیری کند. گسترده ترین مطالعه بالینی که موسسه ملی چشم انجام داده نشان می دهد این مواد مکمل از پیشرفت تباهی لکه زرد در سالمندان جلوگیری می کنند؛ به ویژه اگر در مراحل اولیه و میانی تشخیص داده و درمان شود. 

این مکمل ها شامل 500 میلی گرم ویتامین سی، 400 میلی گرم ویتامین ای، بتاکاروتن، زینک و مس هستند و در 25 درصد بیماران از پیشرفت تباهی لکه زرد جلوگیری کرده اند. 

*بیشتر ماهی بخورید

 مطالعه محققان درمانگاه گوش و چشم ماساچوست نشان می دهد، مردان سالمندی که هفته ای بیش از دو بار ماهی می خورند، 45 درصد کمتر از کسانی که کمتر از هفته ای یکبار ماهی در رژیم غذایی دارند به بیماری تباهی لکه زرد مبتلا می شوند. 

*مرتب ورزش کنید 

ورزش مرتب، میزان خطر ابتلا به تباهی لکه زرد را کاهش می دهد. نشریه چشم پزشکی انگلیس گزارشی منتشر کرده که بر اساس آن چهار هزار نفر افراد بین 43 تا 86 سال طی بازه زمانی 15 ساله تحت نظر بوده اند. بعد از بررسی عوامل خطر مانند وزن، سن، سطح کلسترول محققان دریافتند افرادی که سبک زندگی فعال تری از نظر بدنی داشتند 70درصد کمتر به بیماری تباهی لکه زرد در ادامه زندگی مبتلا شده اند. فعالیت نیز در زندگی این افراد به این شکل تعریف شده بود؛ روزی 2 مایل (حدودا 3.2 کیلومتر) پیاده روی و دست کم سه بار در هفته. 

*هر روز میوه و آجیل بخورید 

مطالعه دانشکده پزشکی هاروارد نشان می دهد افرادی که روزانه سه واحد یا بیشتر میوه می خوردند با خطر کمتر ابتلا به بیماری تباهی لکه زرد از نوع تر روبرو هستند. 

همچنین مطالعه دیگری از درمانگاه چشم و گوش ماساچوست حاکی از آن است که خوردن آجیل از پیشرفت تباهی لکه زرد اولیه یا در مراحل متوسط به پیشرفته جلوگیری می کند. 

*کربوهیدرات های فراوری شده را کاهش دهید 

رژیم غذایی مملو از کربوهیدرات ها میزان ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد که در مطالعه منتشره در نشریه تغذیه بالینی تایید شده است. مواد غذایی به شدت فراوری شده با شاخص گلوکز بالا موجب افزایش قند و انسولین در بدن می شوند. 

نمونه هایی از این موارد شامل نان سفید، سیب زمینی های سفید، دونات ها و ...هستند. میوه ها، برنج قهوه ای، غلات کامل، آب سیب و آب هویج از نظر شاخص گلوکز پایین هستند. 

*فشار خون و کلسترول را کنترل کنید 

شواهد بسیاری نشان می دهد کنترل کلسترول از افراد در برابر بیماری تباهی لکه زرد مراقبت می کند. کلسترول ماده ای چربی است که در رگ های خوبی می ماند و مانع از انتقال جریان خون لازم برای حفظ سلامت بافت بینایی می شود. 

همچنین کنترل فشار خون مهم است؛ زیرا تحقیقات زیادی نشان می دهند ارتباط مهمی بین فشار خون بالا و پیشرفت انوع تباهی لکه زرد و جود دارد. 

*عینک آفتابی بزنید 

مطالعات خاصی نشان نمی دهد که قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب به طور مستقیم موجب تباهی لکه زرد می شود اما بعضی یافته ها حاکی از آن است که بین این بیماری و قرار گرفتن در معرض اشعه یو وی/UV یا فرابنفش ارتباط وجود دارد. 

برای نمونه یک مطالعه نشان داد افرادی که آنتی اکسیدان خیلی کم مصرف می کنند و همزمان در معرض نور فرابنفش قرار می گیرند چهار برابر بیشتتر به بیماری یادشده مبتلا می شوند. به همین دلیل استفاده از عینک دودی با محافظ یو وی توصیه می شود. 

آخرین توصیه نیز این است که مرتب به چشم پزشک مراجعه کنید. آکادمی چشم پزشکان آمریکا پیشنهاد می دهد دست کم دو یا سه سال یکبار و بعد از 45 سالگی هر سال برای معانیه چشم بروید.

بیماری تباهی لکه زرد چشم

تباهی لکه زرد یا دژنراسیون ماکولا (به انگلیسی: Macular degeneration) (AMD or ARMD)، شایعترین علت کوری در افراد مسن است. در این بیماری ماکولا یا لکه زرد تخریب می‌شود. ماکولا قسمت حساس به نور شبکیه و مسئول دید مستقیم و واضح است که برای کارهای دقیق مثل خواندن و رانندگی لازم است.

تباهی لکه زرد بر دو نوع است: خشک (Dry) و تَر (Wet). نوع خشک شایعتر بوده و حدود ۹۰٪ بیماران به این نوع مبتلا می‌شوند. نوع تَر معمولاً با کاهش دید شدیدتر و جدی تری همراه است.تباهی لکه زرد در افراد بالای ۶۵ سال شایعتر بوده و زنان بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند. اکثر موارد این بیماری با افزایش سن به وجود می‌آیند. این بیماری می‌تواند عارضه بعضی داروها نیز باشد. همچنین به نظر می‌رسد ارث نیز در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد.

تباهی لکه زرد می‌تواند سبب کاهش دید تدریجی یا ناگهانی شود. اگر خطوط مستقیم را موجدار می‌بینید، دیدتان تار است، یا لکه‌های تیره در مرکز دید خود می‌بینید احتمال دارد که دچار علائم اولیه دژنراسیون ماکولا شده باشید. در بسیاری موارد قبل از اینکه بیمار دچار علائم شود چشم پزشک علائم اولیه بیماری را در معاینه تشخیص می‌دهد. این کار معمولاً از طریق تست میدان بینایی صورت می‌گیرد. در دژنرسانس ماکولا دید مرکزی مختل شده و بیمار در مرکز دید خود لکه‌ای سیاه می‌بیند.

علت تباهی لکه زرد

علت دقیق این بیماری هنوز شناخته نشده‌است. نوع خشک ممکن است بر اثر پیر و نازک شدن بافت ماکولا، رسوب رنگدانه‌ها در ماکولا، یا ترکیبی از این دو ایجاد شود. در نوع تَر عروق خونی جدید در زیر شبکیه رشد کرده و خون و مایع از آن‌ها نشت می‌کند. این نشت سبب مرگ سلول‌های شبکیه شده و باعث ایجاد نقاط کور در دید مرکزی می‌شود.

عواملی که شانس ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد عبارتند از: سابقه خانوادگی، مصرف سیگار، فشار خون بالا، دوربینی و چاقی.

بعضی از مواد غذایی نظیر روی، لوتئین، زیگزانتین (Xyxantine) و ویتامین‌های A، C و E به کاهش خطر ابتلا به بیماری کمک کرده یا پیشرفت AMD خشک را کند می‌کنند. چربی‌ها نیز ممکن است در این میان نقش داشته باشند. مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ که در ماهی به میزان فراوانی یافت می‌شود اثر حفاظتی در مقابل دژنراسیون ماکولا دارد. مصرف اسیدهای چرب امگا-۶ که در روغن‌های نباتی یافت می‌شوند خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.

بعضی از موارد دژنراسیون ماکولا عارضه‌ای از داروهای سمی نظیر کلروکین (دارویی ضد مالاریا) یا فنوتیازین‌ها (دسته‌ای از داروهای روانپزشکی از جمله داروی فینگولامید هستند.

درمان

این بیماری درمان قطعی ندارد ولی درمان‌هایی برای جلوگیری از پیشرفت بیمار یا حتی بهبود دید وجود دارد.

ویتامین‌ها و مواد معدنی: ویتامین‌های آنتی اکسیدان نظیر ویتامین A و ویتامین‌های C و E ممکن است ماکولا را در برابر تخریب محافظت کنند. نشان داده شده‌است که مصرف ویتامین‌های C و E، ویتامین A و روی، خطر پیشرفت بیماری را در بعضی بیماران تا ۲۸٪ کاهش می‌دهد. از این‌رو به بیماران در خطر ابتلا به AMD پیشرفته توصیه کنند آنتی‌اکسیدان و روی به مقادیر زیر مصرف کنند. مقادیر توصیه شده به شرح زیرند:

۵۰۰ میلی‌گرم ویتامین C ۴۰۰واحد ویتامین E ۱۵میلی‌گرم بتا-کاروتن و ۸۰ میلی‌گرم اکسید روی

کسانیکه سیگار می‌کشند نباید از قرص‌های بتا-کاروتن (ویتامین A)استفاده کنند زیرا ریسک ابتلا به سرطان ریه در این افراد و کسانیکه تازه سیگار را ترک کرده‌اند با مصرف بتا-کاروتن افزایش می‌یابد.

درمان دارویی با ورتپورفین(Verteporfin): ورتپورفین اولین دارویی است که برای نوع تَر بکار می‌رود. در این روش درمانی، دارو به دست بیمار تزریق شده و سپس با استفاده از یک لیزر غیر حرارتی فعال می‌شود. فعال شدن دارو سبب ایجاد واکنشی شیمیایی می‌شود که عروق خونی غیرطبیعی را از بین می‌برد. از هر ۶ بیمار درمان شده یک نفر دید بهتری پیدا می‌کند و این دو برابر بیمارانی است که از این دارو استفاده نمی‌کنند.

درمان با لیزر: فوتوکوآگولاسیون با لیزر (Laser Photocoagulation) با تخریب و عایق بندی عروق خونی جدید و جلوگیری از نشت خون و مایع باعث بهبود بیماران مبتلا به نوع تَر می‌شود. در این روش جای لیزر مانند زخمی بر روی شبکیه باقی می‌ماند و باعث به وجود آمدن نقاط کور در دید بیمار می‌شود.

فیلتراسیون خونی (Blood Filtration): در این روش که حدود دو دهه پیش توسط ژاپنی‌ها ابداع شد جریان متفاوت خون در غشاء سبب کاهش مقدار بعضی از پروتئین‌ها و اسیدهای چرب که مقدارشان زیاد است و ممکن است مضر باشند می‌شود. این تکنیک در بیماری‌های مختلفی بکار گرفته شده‌است ولی نوع جدیدی از آن بنام رئوفرزیس (Rheopheresis) برای درمان نوع خشک AMD تست شده‌است.

تلسکوپ قابل جاگذاری (Implantable Telescope): این وسیله تلسکوپی کوچک است که تصویر را بزرگ کرده و بر روی شبکیه می‌اندازد. بزرگ شدن تصویر سبب می‌شود که نسبت قسمت تخریب شده ماکولا به اندازه تصویر کم شود و در نتیجه لکه‌هایی که در دید مرکزی دیده می‌شوند کوچکتر شوند. تلسکوپ مینیاتوری قابل جاگذاری (Implantable Miniature Telescope) در اواخر دهه ۹۰ اختراع شد.

وسایلی که برای کاهش بینایی استفاده می‌شوند: هر چند اخیراً پیشرفت‌های زیادی در درمان AMD صورت گرفته‌است ولی دید از دست رفته قابل بازگشت نیست. برای بیمارانی که دیدشان را از دست داده‌اند وسایلی وجود دارد که با استفاده از لنزهای بزرگ‌کننده و نور زیاد به بهبود بینایی کمک می‌کنند. بعضی از این وسایل تصویر را به قسمت‌های محیطی تر شبکیه و خارج از محدوده ماکولا منتقل می‌کنند.

آسیب رسیدن شبکه چشم بابیماری دیابت

بیماری دیابت با درگیری عروق ریز ، باعث آسیب گسترده بافتی از جمله در چشم می‌شود. رتینوپاتی دیابتی عارضه ای ناشی از دیابت قندی است که بدلیل تغییرات ایجاد شده در رگهای خونی رخ می‌دهد. پرده شبکیه لایه عصبی در پشت چشم است که نور را درک می­کند و تصاویر را به مغز می­فرستد. وقتی عروق خونی در شبکیه آسیب می­بینند ممکن است باعث نشت مایع یا خون شده یا منجر به رشد شاخه­های عروقی شکننده و کلاف مانند شده و باعث تخریب شبکیه شود در نتیجه تصویری که شبکیه به مغز می­فرستد تار شده یا کج و معوج می­شود. و این آسیب شبکیه را رتینوپاتی می‌گویند.

کلیات

رتینوپاتی دیابتی از علل شایع کاهش دید و کوری (25% موارد کوری در کشورهای غربی) می‌باشد. کسانی که دیابت درمان نشده دارند 25 برابر شانس بیشتری برای کوری نسبت به افراد عادی دارند. وجود و شدت رتینوپاتی دیابتی بیشتر با سن بیمار در هنگام تشخیص و طول مدت دیابت ارتباط دارد تا شدت بیماری و کنترل قند خون. ظرف 20 سال پس از شروع بیماری در 100% بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و 80 - 60 درصد بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 رتینوپاتی پدید می‌آید. امروزه با بهبود وسائل تشخیصی و درمانی ، فقط درصد کوچکی از بیماران مبتلا به دیابت مشکلات جدی ناشی از کاهش دید خواهند داشت، مشروط به اینکه به موقع به چشم پزشک مراجعه نمایند. 

انواع رتینوپاتی

رتینوپاتی دیابتی شامل رتینوپاتی زمینه‌ای (آنوریسم‌های کوچک عروق ، انفارکت یا قطع جریان خون قسمتی از شبکیه) و رتینوپاتی پرولیفراتیو است. رتینوپاتی زمینه‌ای معمولا با از دست دادن بینایی همراه نیست. با این وجود ایجاد ادم ماکولار یا رتینوپاتی پرولیفراتیو (بخصوص عروق جدید نزدیک به دیسک اپتیک) نیاز به درمان فوری فوتوکواگولاسیون لیزری جهت نگهداری بینایی دارند. رتینوپاتی زمینه‌ای مرحله اول رتینوپاتی دیابتی است. در این مرحله عروق کوچک در پرده شبکیه صدمه دیده و مایع یا خون از آنها نشت می­کند. مایع نشت کرده باعث تورم پرده شبکیه شده و یا رسوباتی به نام اگزودا را ایجاد می­نماید. با اینکه این مرحله معمولاً روی دید تاثیری نمی­گذارد اما ممکن است بعداً به مراحل شدیدتری که منجر به کاهش دید می‌شود، تبدیل می‌گردد. از اینرو رتینوپاتی زمینه‌ای به عنوان یک علامت هشدار دهنده محسوب می­شود.

گاهی مایعی که نشت کرده است در مرکز دید جمع می­شود. مرکز دید مسئول دیدن جزئیات ریز اشیا می­باشد (مثلاً حروف یا اعداد). این مسئله به نام تورم مرکز دید (ادم ماکولا) خوانده می­شود و ممکن است سبب شود خواندن یا انجام کارهای نزدیک مشکلتر شود.رتینوپاتی پرولیفراتیو (تکثیری) حالتی است که رگهای خونی جدید و غیرطبیعی بر روی سطح شبکیه رشد می­کنند. این پدیده "نئوواسکولاریزاسیون - Neovascularization" خوانده می‌شود. این عروق جدید دیواره ضعیفتری داشته و شکننده هستند و ممکن است منجر به خونریزی شوند. زجاجیه ماده شفاف و ژله مانندی است که مرکز چشم را پر می­کند. خون نشت کرده باعث کدر شدن زجاجیه شده و بصورت نسبی عبور نور را از مردمک به پرده شبکیه را مانع می­شود در نتیجه تصویر تار و درهم می­شود.

این رگهای خونی غیرطبیعی ممکن است تبدیل به بافت سفتی شده که شبکیه را از پشت چشم جدا کنند و باعث جدا شدگی پرده شبکیه شوند که در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به کاهش شدید دید و کوری شود. رگهای خونی غیرطبیعی همچنین ممکن است اطراف مردمک ، روی عنبیه (قسمت رنگی چشم) رشد کرده و با افزایش فشار داخل چشم باعث ایجاد آب سیاه شود. رتینوپاتی دیابتی تکثیری پرولیفراتیو شدیدترین نوع بیماری شبکیه ناشی از دیابت می­باشد. حدود 20% افراد دیابتی به آن مبتلا می­شوند و می­تواند باعث کاهش شدید دید و کوری شود.

علائم

معمولاً در مرحله رتینوپاتی زمینه ای علامتی وجود ندارد. اگرچه ممکن است در صورت ایجاد تورم مرکز دید ، تاری دید بصورت تدریجی ایجاد شود. شما ممکن است هرگز به تغییر میزان دید خود پی نبرید. معاینه چشم پزشکی تنها راهیست که به کمک آن می­توان تغییرات داخل چشم شما را پیدا کرد. وقتیکه خونریزی ایجاد می­شود دید شما تار شده ، لکه­هایی در آن پیدا می­شود و حتی ممکن است به کلی دید شما از بین برود. رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو اگرچه بدون درد است اما شکل شدیدی از بیماری است و نیازمند توجه پزشکی فوری است. 

تشخیص

بهترین راه برای تشخیص رتینوپاتی دیابتی معاینه چشمی در فواصل منظم می­باشد که توسط چشم پزشک بایستی انجام شود. رتینوپاتی بسیار شدید ممکن است کاملاً بدون علامت باشد. برای تشخیص رتینوپاتی دیابتی چشم پزشک با استفاده از دستگاهی به نام افتالموسکوپ به داخل چشم شما نگاه می­کند. چشم پزشک ممکن است قبل از معاینه با استفاده از قطره چشمی مردمک را باز کند. چنانچه چشم پزشک رتینوپاتی دیابتی را تشخیص دهد ممکن است نیاز به عکس رنگی ته چشم یا آزمایش خاصی به نام آنژیوگرافی با فلوئورسئین باشد تا مشخص شود که شما احتیاج به درمان دارید یا نه؟ در آنژیوگرافی با فلوئورسئین یک ماده رنگی به داخل رگ شما تزریق می­شود و عکسهای مخصوصی از چشم شما گرفته می­شود. 

درمان

برای درمان مسائلی از قبیل سن ، تاریخچه پزشکی و چگونگی نحوه زندگی بیمار و اینکه چه مقدار از شبکیه صدمه دیده است، مد نظر قرار می­گیرد. در بسیاری موارد احتیاجی به درمان نیست اما بیمار باید بطور مرتب تحت معاینات چشمی قرار گیرد. در دیگر موارد ، درمان برای متوقف کردن صدمات ناشی از رتینوپاتی دیابتی و در صورت امکان بهبود دید انجام می­شود. 

جراحی لیزر: این روش اغلب در درمان رتینوپاتی دیابتی موثر است. یک اشعه قوی از نور لیزر بر روی قسمت صدمه دیده شبکیه متمرکز می­شود. تابش اشعه لیزر رگهای نشت کننده را می­بندد و بدینوسیله تورم مرکز دید کم می‌شود. این نوع درمان فوتوکوآگولاسیون - Photocoagulation نامیده می‌شود. در موارد رشد رگهای خونی غیرطبیعی (نئوواسکولاریزاسیون) تابش اشعه لیزر در تمامی قسمتهای کناری پرده شبکیه استفاده می­شود. اثرات ناشی از لیزر باعث کاهش رشد رگهای خونی غیرطبیعی شده همچنین شبکیه را به پشت چشم می­چسباند و مانع جدا شدگی شبکیه می­شود.

جراحی لیزر ممکن است در مطب چشم پزشک و یا در یک کلینیک بصورت سرپایی انجام شود. چنانچه رتینو پاتی دیابتی در مراحل اولیه تشخیص داده شود جراحی لیزر می­تواند سیر کاهش دید را کُند کند. حتی در مراحل پیشرفته بیماری (رتینوپاتی پرولیفراتیو) نیز ، جراحی لیزر شانس کاهش شدید دید را کم می­کند.

کرایوتراپی (سرد کردن): اگر زجاجیه به دلیل وجود خون کدر باشد جراحی لیزر را تا زمانی که خون جذب شود نمی‌توان انجام داد. در بعضی موارد خونریزی زجاجیه ، کرایوتراپی یا یخ زدن شبکیه ممکن است در کوچک شدن رگهای خونی غیرطبیعی کمک کننده باشد.

ویترکتیومی (برداشتن زجاجیه): در رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو پیشرفته ممکن است چشم پزشک برداشتن زجاجیه را توصیه کند. این جراحی میکروسکوپی در اطاق عمل انجام می­شود. ویترکتیومی زجاجیه پر شده از خون را بر می‌دارد و به جای آن ماده شفافی را جایگزین می­کند. در حدود 70% بیماران بعد از برداشتن زجاجیه بهبودی دید دارند. گاهی اوقات قبل از انجام عمل برداشتن زجاجیه چشم پزشک ممکن است برای چند ماه یا یکسال صبر کند تا شاید خونریزی خودبخود جذب شود. برای بیماران دچار خونریزی زجاجیه یا جداشدگی شبکیه ، ویترکتومی اندیکاسیون دارد.

ترمیم شبکیه: در صورتی که بافت تخریب شده منجر به جداشدگی شبکیه از پشت چشم شود کاهش شدید دید یا کوری را باعث می­شود مگر اینکه جراحی برای چسباندن شبکیه بموقع و با موفقیت انجام شود.

سایر اختلالات چشمی همراه با دیابت

دیابت می­تواند به اشکال مختلف روی دید تاثیر بگذارد. باعث ایجاد آب مروارید ، آب سیاه و مهمتر از همه صدمه به رگهای خونی داخل چشم و ... می­شود. سایر اختلالات چشمی همراه با دیابت عبارتند از: تشکیل آب ‌مروارید ، مردمکهای دارای اختلال حرکت ، آب سیاه یا گلوکوم ، نوروپاتی اپتیک ، فلج عضلات خارج چشمی ، اجسام شناور جلوی چشم ، عیوب انکساری نوسان کننده که اختلال آخر مربوط به تغییرات سطح گلوکز خون می‌شود. وجود اجسام شناور جلوی چشم می‌تواند بیانگر خونریزی جلوی شبکیه یا زجاجیه بوده و ارجاع فوری برای ارزیابی چشمی ضروری است. کاتاراکت (آّب‌مروارید) پیری در دیابتی‌ها زودتر و شایعتر است. 

نقش بیمار در درمان

مراقبت موفقیت آمیز رتینوپاتی دیابتی فقط به درمان اولیه توسط چشم پزشک شما بستگی ندارد. طرز برخورد و توجه شما به درمان دارویی و رعایت رژیم دیابتی ضروری است. شما بایستی میزان مناسب قند خون خود را حفظ کنید. از سیگار کشیدن خودداری کنید و به فشار خون خود نیز توجه داشته باشید. فعالیتهای فیزیکی معمولاً برای بیماران مبتلا به رتینوپاتی دیابتی مسئله‌ای نیست. گاهی در بیماران مبتلا به نوع فعال رتینوپاتی پرولیفراتیو محدود کردن فعالیتهای فیزیکی توصیه می­شود. حاملگی و افزایش فشار خون ممکن است رتینوپاتی دیابتی را تشدید کنند. 

معاینه سالانه توسط چشم ‌پزشک

کاهش دید به میزان زیادی قابل پیشگیری است. رتینوپاتی دیابتی ممکن است بدون هیچگونه علامتی وجود داشته باشد. تشخیص اولیه رتینوپاتی دیابتی بهترین روش برای جلوگیری از کاهش دید است. در تمامی بیماران دیابتی باید سالی یکبار معاینه ته چشم با مردمک گشاد توسط چشم ‌پزشک انجام شود که این معاینه برای بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 از همان ابتدای تشخیص و برای بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 در زمان بلوغ یا پس از 5 سال از تشخیص توصیه می‌گردد. بیماران مبتلا به دیابت بایستی حداقل سالی یکبار توسط چشم پزشک معاینه شوند. وقتیکه رتینوپاتی دیابتی ایجاد شد معاینات بیشتر چشم پزشکی با فواصل کمتر ضروری است. با کنترل دقیق چشم پزشک می­توانید درمان را قبل از صدمه دید شروع کنید. 

فیلم:جراحی شبکیه مصنوعی

پیوند شبکیه چشم با استفاده از سلول های بنیادی

پزشکان ژاپنی موفق شدند برای نخستین بار یک عمل پیوند سلول های شبکیه چشم را با استفاده از سلول های بنیادی پرتوان القایی با موفقیت انجام دهند که در آن به جای استفاده از سلول های بنیادی خود فرد، از سلول های اهدا شده توسط فرد دیگری استفاده شده است.

چند روز پیش گزارشی منتشر شد که بیانگر این بود که پزشکان ژاپنی برای نخستین بار موفق شده اند سلول های شبکیه چشم را با استفاده از سلول های بنیادی پرتوان القایی به چشم یک فرد ژاپنی پیوند بزنند و در این عمل جراحی به جای استفاده از سلول های بنیادی خود فرد از سلول های بنیادی فرد دیگری استفاده شده است.

پزشکان در یک پروژه سلول های پوست را از یک بانک اهدا کننده سلول های بنیادی دریافت کردند و آن را به سلول های بنیادی پرتوان القایی تبدیل کردند. این سلول ها به گونه ای ایجاد شده اند که می توانند در بیشتر انواع سلول ها پرورش یابند.در یک پروژه پزشکان موفق شده اند سلول های بنیادی پرتوان القایی یا سلول های IPS (سلول هایی که امکان پرورش آن ها در انواع مختلفی از سلول ها وجود دارد) را در یک نوع سلول شبکیه چشم پرورش دهند و آن ها را به چشم راست یک بیمار ژاپنی پیوند دهند.

این روش برای نخستین بار بر روی یک پیرمرد ژاپنی که سن او در حدود ۶۰ سال است و مبتلا به بیماری تباهی لکه زرد است، مورد آزمایش قرار گرفت. بیشتر افراد در سنین پیری مبتلا به این بیماری می شوند و باعث کاهش تدریجی بینایی چشم می شود.

در سال ۲۰۱۴ نیز اعضای همین تیم پزشکان ژاپنی موفق به انجام چنین پیوندی شدند؛ اما در آن پیوند به جای استفاده از سلول های بنیادی یک فرد دیگر، از سلول های بنیادی خود فرد استفاده شد.پزشکان در عمل پیوند سال ۲۰۱۴، سلول های بیمار را در لایه ای نازک از سلول های پوششی رنگدانه شبکیه چشم کاشتند و آن را درست در زیر شبکیه چشم بیمار پیوند دادند.یک سال بعد نتایج نشان داد که بیماری فرد مورد نظر بدون انجام هیچ گونه درمانی، پیشرفت نکرده است و بینایی او مشکل خاصی ندارد.

پزشکان پس از کسب موفقیت در این آزمایش، فرد دیگری را نیز به همین صورت مورد آزمایش قرار دادند؛ اما این بار نه تنها موفقیتی کسب نکردند، بلکه به وجود یک سری ناهنجاری های ژنتیکی در سلول های بنیادی که از پوست خود فرد گرفته شده بود، نیز پی بردند.پزشکان موسسه تحقیقاتی RIKEN تصمیم گرفتند برای جلوگیری از ایجاد عوارض بعد از عمل پیوند، آزمایشات خود را متوقف کنند و تغییراتی در رویکرد خود ایجاد کنند. به همین دلیل تصمیم گرفتند که در این عمل پیوند جدید به جای استفاده از سلول های بنیادی خود فرد، از سلول های بنیادی یک فرد اهدا کننده استفاده کنند که به نظر می رسد تکنیک کم خطر تری است. پیرمرد ژاپنی نخستین فردی است که عمل پیوند سلول شبکیه چشم او به این شیوه صورت گرفته است و قرار است چهار بیمار دیگر نیز به این شیوه مورد آزمایش قرار گیرند. لازم به ذکر است که تاکنون هیچ عوارضی در بیمار مورد نظر مشاهده نشده است و به نظر می رسد که این تکنیک، یک روش امن برای پیوند شبکیه چشم است.آقای ساکاو تاکاهاشی اذعان کرد برای اینکه اعضای تیم تحقیقاتی ببینند که آیا این روش، روش موفقیت آمیزی بوده است یا نه، بیمار باید چندین سال تحت بررسی قرار گیرد و این کار برای اینکه بی خطر بودن این روش برای اعضای تیم تحقیقاتی ثابت شود، یک امر ضروری است.وی در ادامه افزود که چالش اصلی تیم تحقیقاتی، کنترل پذیرش یا عدم پذیرش سلول های جدید شبکیه چشم توسط چشم بیمار، با دقت کامل است.این بیمار ژاپنی در یک سال پس از عمل جراحی به دقت مورد آزمایش قرار می گیرد و پس از آن نیز سه سال متوالی به صورت دوره ای چکاب می شود تا علاوه بر بررس پذیرش یا عدم پذیرش سلول های جدید شبکیه توسط چشم، ایجاد عوارض های احتمالی نیز مورد بررسی قرار گیرد.

این کنجکاوی تیم تحقیقاتی ژاپنی واقعاً قابل تحسین است و انجام این عمل پیوند با استفاده از سلول های IPS می تواند راه را برای استفاده از این سلول ها هموارتر کند و در نتیجه تحول بزرگی در شیوه های درمانی با استفاده از سلول های بنیادی به وجود آورد.

در صورتی که سلول های بنیادی اهدا شده توسط سایر افراد، نتیجه خوبی در روش استفاده از سلول های IPS داشته باشد و بتوان آن ها را به خوبی پرورش داد، باعث ایجاد روش های درمانی جدیدی با استفاده از سلول های بنیادی می شوند که واقعاً مقرون به صرفه خواهند بود و افراد زیادی از آن ها بهره مند خواهند شد.

پزشکان در این روش جدید می توانند به جای القا کردن سلول های بنیادی گرفته شده از نمونه سلول های خود بیماران، نمونه سلول هایی را که با سلول های بیماران به خوبی مطابقت دارند، به راحتی از بانک های اهدا کننده ای که به همین منظور ایجاد شده اند، دریافت کنند که روشی ارزان قیمت تر و سریع تر است.

درمان با استفاده از سلول های بنیادی، شیوه درمانی جدیدی هستند که وعده های بسیار زیادی در مورد آن داده شده است؛ اما محققان با احتیاط کامل و با سرعتی کاملا آهسته در این مسیر گام برمی دارند؛ زیرا در این روش درمانی نوین، خطرات احتمالی بسیار زیادی وجود دارد؛ مثلا همین ماه گذشته گزارش شد که سه زن در اثر استفاده از سلول های بنیادین غیر قابل اعتماد، بینایی خود را کاملا از دست داده اند.

اما همیشه باید نیمه پر لیوان را نگاه کرد؛ مثلا در سال ۲۰۱۵ آزمایشی با استفاده از سلول های بنیادی صورت پذیرفت که در آن وعده هایی در خصوص درمان بیماری MS با استفاده از این شیوه درمانی جدید داده شد. در سال گذشته نیز محققان سلول های بنیادی را به چند بیمار گرفتار سکته مغزی تزریق کردند، تا به روند بهبود آن ها کمک شود.

حال باید ببینیم که عمل پیوند چشم با استفاده از سلول های IPS که در آن از سلول های بنیادی اهدا شده توسط فرد دیگری استفاده شده است، چه نتیجه ای خواهد داشت.

گیاهن دارویی که دید شما را بهتر خواهندکرد

چشم یک عضو حساس در بدن است. گیاهان به خودی خود نمی‌توانند در درمان چشم مفید باشند، اما می‌توانند حالت تکمیلی داشته باشند. اگر شما نگران سلامتی چشم خود هستید برای یک چک‌آپ از دکتر چشم پزشک خود وقت بگیرید.

چشم یک عضو حساس در بدن است. گیاهان به خودی خود نمی‌توانند در درمان چشم مفید باشند، اما می‌توانند حالت تکمیلی داشته باشند. اگر شما نگران سلامتی چشم خود هستید برای یک چک‌آپ از دکتر چشم پزشک خود وقت بگیرید.

بیماری‌های زیادی چشم را تهدید می‌کند که از التهاب‌های ساده و قرمزی گرفته تا بیماری‌های خطرناکی که می‌تواند به نابینایی منجر شود.

عرقون (Eyebright)

خاصیت شفا دهندگی این گیاه برای چشم از گذشته‌های دور شناخته شده بوده و برای حفظ نور چشم از آن استفاده می‌شود. این گیاه می‌تواند خارش و قرمزی چشم را برطرف کند.

براساس تحقیق ۱۲ پرشک اروپایی قرط عرقون در ۸۱ درصد موارد موثر بوده است و التهاب چشم را درمان می‌کند.

شوک (Milk Thistle)

می‌گویند که چشم دروازه روح است، اما گیاه‌شناسان معتقدند که چشم دروازه سلامتی جگر نیز هست. ضعف و تیرگی دید می‌تواند نشانه خوب کار نکردن جگر یا کبد باشد. گیاه شوک و ماده موثره آن «سیلیمارین»، هم برای رفع التهاب جگر و هم برای چشم مفید است. ویتامین‌های مفید برای چشم در کبد انباشته می‌شوند. گیاه شوک با رادیکال‌های آزاد در بدن مبارزه می‌کند و قند موجود در چشم را کاهش می‌دهد.

گینکو بلیبا (Ginko Biloba)

قرن‌هاست که خاصیت این گیاه برای چشم شناخته شده است و می‌تواند جریان خون را به پس چشم افزایش دهد. پژوهشگران کره‌ای ۳۳۲ بیمار را با این گیاه مورد آزمایش قرار دادند و درمان در بیشتر موارد موفق بوده است.

رازیانه

اگر شما از التهاب و آب ریزش چشم رنج می‌برید رازیانه می‌تواند باعث تقویت چشم شما بشود. شستشوی چشم با رازیانه می‌تواند جلوی بیماری‌ها همچون آب مروارید را بگیرد. یک تحقیق در سال ۲۰۰۸ نشان می‌دهد که استفاده از قطره رازیانه در درمان آب مروارید بسیار موثر است.

 این گیاهان دارویی بینایی شما را چند برابر می کند

زعفران

زعفران هم مانند رازیانه در تقویت دید چشم و به ویژه درمان آب مروارید مفید است. در یک تحقیق تمامی بیمارانی که از زعفران استفاده کردند بهبودی چشم داشتند و به همین دلیل محققان بر این باور هستند که این گیاه می‌تواند جلوی کاهش دید در بیماران کهنسال را بگیرد.

زغال اخته (Bilberry)

در جریان جنگ جهانی دوم، خلبان‌های نیروهای هوایی انگلستان گزارش دادند که خوردن زغال اخته به دید آنها در شب کمک می‌کند. زغال اخته بخاطر داشتن مقادیر زیادی انتوسیانوسید، برای جریان خون در موی‌رگ‌ها بسیار مفید است. این ماده آنتی اکسیدانت و ضد التهاب است.

در ضمن این ماده می‌تواند در تولید پیگمنت‌ها در چشم و قابلیت تطبیق با تغییرات نور مفید باشد و مواد زائد چشم را تخلیه کند.

چای سبز

حلقه‌های تیره و پف دور چشم می‌تواند ناراحت کننده باشد. اگر کیسه‌های چای سبز را روی چشم خود بگذارید می‌تواند جلوی بادکردگی دور چشم را بگیرد. چای سبز مقدار زیادی تنین و آنتی‌اکسیدانت دارد. از سوی دیگر چای سبز برای قلب و کبد هم مفید است و به همین دلیل می‌تواند برای چشم هم خاصیت درمانی داشته باشد.

زردچوبه

زردچوبه خاصیت درمانی زیادی دارد و برای چشم هم مفید است. این گیاه می‌تواند جلوی اکسیده شدن عدسی‌های چشم را بگیرد و این یکی از شایع‌ترین بیماری‌های چشم است.

زردچوبه بخاطر داشتن مقدار زیادی «کورکومین»خاصیت ضد التهابی دارد و به همین دلیل این گیاه خاصیت ضد التهابی دارد و برای خشکی چشم خوب است.

عصاره تخم انگور

عصاره تخم انگور در درمان بیماری‌های چشم بسیار مفید می‌باشد و ناراحتی‌های چشم همچون لکه چشم، آب مروارید، بیماری قند و تغییر شکل آن را درمان می‌کند.

تخم انگور «لینولئید» دارد که برای چشم مفید است و خاصیت آنتی هیستامین و آنتی اکسیدانت دارد.

گلدن سیل (Goldenseal)

خاصیت آنتی‌بیوتیک این گیاه برای سلامتی چشم هم مفید است. چشم‌شویی که از این گیاه ساخته می‌شود می تواند در درمان بسیاری از عفونت‌های چشمی مانند تراخم و گل مژه موثر باشد.

لازم به ذکر است که گیاه‌هان به خودی خود نمی‌توانند در درمان چشم مفید باشند، اما می‌توانند حالت تکمیلی داشته باشند. اگر شما نگران سلامتی چشم خود هستید برای یک چک‌آپ از دکتر چشم پزشک خود وقت بگیرید.

آیاپرده چشم هم پیرمیشود؟

وقتی پرده چشم پیر می شود

لکه زرد یا ماکولا حساس‏ترین قسمت شبکیه چشم به نور است و از سلول‏های استوانه‌ای و مخروطی‌شکل زیادی تشکیل شده است. این سلول‏ها نوری که از محیط وارد چشم می‏شود، می‏گیرند، آن را به جریان الکتریکی تبدیل می‏کنند و به مغز می‏فرستند...

گاهی در اثر عواملی مانند افزایش سن، تغییراتی در این ناحیه ایجاد می‌شود که بینایی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و فرد دیگر نمی‌تواند به خوبی ببیند. به این حالت دژنرسانس ماکولایا «پیری پرده‌چشم» می‏گویند که بیشتر در افراد بالای ۴۵ سال دیده می‌شود. 

به جز افزایش سن، چه عوامل دیگری در ایجاد این بیماری چشمی نقش دارند؟

عوامل ژنتیکی می‌توانند باعث ایجاد این بیماری شوند. البته عوامل دیگری هم باعث تشدید بیماری می‌شوند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به مصرف سیگار اشاره‌کرد. همچنین افراد بالای ۷۵ سال سن، افراد چاق، کسانی که رژیم‌غذایی نامناسب و چربی خون بالا دارند، بیماران قلبی-عروقی، افراد دوربین، کسانی که رنگ چشم‌هایشان روشن‌تر از حد معمول است و افرادی که طولانی‌مدت در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار دارند، بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.

▪ میزان شیوع این بیماری در ایران و در دنیا چقدر است؟

این بیماری به‌خصوص در جوامع صنعتی شیوع زیادی دارد؛ به‌طوری که شایع‌ترین علت نابینایی غیرقابل‌برگشت در این جوامع محسوب می‌شود. مثلا در کشوری مانند آمریکا، حدود یک میلیون و هشتصد هزار نفر به نوع شدید این بیماری مبتلا هستند که آمار تقریبا بالایی است. شیوع این بیماری در کشور ما هم زیاد است ضمن اینکه سن ابتلای بیماران هم به دلیل شیوه زندگی ماشینی، افزایش چاقی و استعمال دخانیات کاهش یافته است. متاسفانه آمار دقیقی از مبتلایان به این بیماری در ایران نداریم اما حدود ۷ درصد در بیماران ۶۵ سال به بالا و ۲۰ درصد در سنین ۷۵ سال به بالا دیده می‌­شود.

▪ بیشتر در خانم‌ها دیده می‌شود یا در‌ آقایان؟

در خانم­‌ها شیوع آن کمی بیشتر است.

▪ بیماری پیری پرده‌چشم چه علایمی دارد؟

مهم‌ترین علامتی که بیماران معمولا از آن شکایت می‌کنند، تاری‌دید است که در قسمت مرکزی دید بیشتر و در اطراف آن کمتر است. به‌طوری که بیمار می‌گوید وقتی مستقیم به فردی نگاه می‌کنم، چهره او را نمی‌بینم ولی منظره اطراف صورتش را می‌توانم ببینم. این مشکل باعث می‌شود دید دقیق بیماران کاهش یابد، در نتیجه نتوانند بسیاری از کارهایشان مانند رانندگی، خواندن و نوشتن، فعالیت‌های دقیق روزمره و... را انجام دهند.

▪ آیا امکان تشخیص زودرس وجود دارد؟

بله، با معاینه‌های سالیانه‏ای که افراد بالای ۵۰سال انجام می‌دهند، می‌توان به وجود این بیماری پی برد و از پیشرفت آن جلوگیری‌کرد. به همین دلیل توصیه می‌کنم تمام افراد بالاتر از ۴۵ تا ۵۰ سال به‌خصوص افرادی که زمینه این بیماری را در خانواده‌‌شان داشته‌‌اند یا دارند، سالی یک بار به متخصص چشم مراجعه کنند تا معاینه و بررسی شوند.

▪ سیر بیماری چگونه است؟

بیماری مرحله خشک و مرطوب دارد. در اوایل بیماری یا در مرحله خشک، معمولا دید بیمار کاهش زیادی ندارد و معمولا با تشخیص به موقع، رژیم‌غذایی مناسب، ورزش و استفاده از مکمل‌های دارویی می‌توان به بیماران کمک کرد. وقتی بیماری پیشرفت کند، وارد مرحله مرطوب می‌شود. در مرحله مرطوب، خون و ترشحات چربی زیر شبکیه جمع می‌شود و شبکیه را از حالت خشک خارج می‏کنند. به همین دلیل به این مرحله، مرطوب می‏گویند. قبل از این مرحله در سطح شبکیه خونریزی‌ای وجود ندارد و چربی‌ای زیر آن جمع نشده‌است. در مرحله مرطوب، دید بسیار کاهش می‌یابد و بیمار احساس می‌کند اشیاء را کج و معوج یا درهم‌ریخته می‌بیند. در این مرحله ممکن است روی سطح شبکیه خونریزی هم دیده شود. درمان‌های این مرحله تخصصی‌تر است مانند تزریق‌های داخل چشمی برخی داروها که مهم‌ترین آنها «آواستین» نام دارد، لیزردرمانی و... که هزینه‌بر هستند. به همین دلیل در این بیماری هم مانند سایر بیماری‌ها، پیشگیری مقدم بر درمان است و اگر بیمار در مرحله خشک به پزشک مراجعه کند. می‌توان تا حد زیادی به او کمک کرد.

▪ آیا این بیماری در هر دو چشم ایجاد می‌شود؟

بیماری اغلب در هر دو چشم وجود دارد، اما ممکن‌است در یک چشم پیشرفته‌تر از چشم دیگر باشد؛ مثلا در بیشتر موارد، یک چشم در مرحله خشک قرار دارد و چشم دیگر در مرحله مرطوب. در این افراد احتمال اینکه چشمی که در مرحله خشک قرار دارد وارد مرحله مرطوب شود، بسیار بیشتر است.

▪ برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری چه باید کرد؟

یکی از عمده‌ترین راه‌های پیشگیری که امروزه بر آن تاکید می‌شود، علاوه بر قطع مصرف سیگار، داشتن رژیم‌غذایی مناسب، ورزش مداوم و مصرف مکمل‌های دارویی است زیرا مشخص شده بسیاری از مواد دارویی می‌توانند در کنار رژیم‌غذایی به تغذیه لکه‌زرد کمک کنند. درواقع این مواد متابولیسم و سوخت‌وساز سلول‌های موجود در لکه‌زرد شبکیه را بهبود می‌بخشند و کمک می‌کنند سلول‌ها دچار پیری زودرس نشوند و بیماری به سمت مرحله مرطوب پیش نرود. مصرف مکمل‌ها باعث می‌شود احتمال تبدیل نوع خشک بیماری به نوع مرطوب آن ۲۵ درصد کاهش پیدا کند که رقم بسیار بالایی است.

▪ پس تغذیه مناسب می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به بیماری هم داشته باشد؟

بله، به همین دلیل همیشه توصیه می‌کنیم سبزی‌هایی با برگ‌سبز تیره مانند اسفناج، کلم‌بروکلی و... بیشتر مصرف شود. این سبزی‌ها مقدار زیادی ریزمغذی دارند که در جلوگیری از استحاله لکه‌زرد بسیار مفید است. وقتی بیماری در مرحله خشک قرار دارد، بیمار مجبور است مقادیر زیادی از ریزمغذی‌ها مانند ویتامین A، C، E، لوتئین، امگا۳ و... دریافت کند که دریافت همه آنها از راه مصرف موادغذایی امکان‌پذیر نیست. از طرفی میزان ترکیب‌هایی مانند لوتئین، ویتامین‌های E و C در رژیم‌های غذایی معمول آنقدر نیست که برای درمان لکه‌زرد کافی باشد. در نتیجه مصرف مکمل‌های دارویی به کسانی که در مرحله خشک بیماری هستند، توصیه می‌شود. علت دیگری که به مصرف برخی از این مکمل‌ها اصرار می‌شود، این است که خوردن زیاد بعضی موادغذایی مانند انواع ماهی‏ها که سرشار از امگا۳ هستند، به دلیل آلودگی وسیعی که دریاها با برخی موادشیمیایی به‌خصوص جیوه پیدا کرده‌اند، زیانبار است. به همین دلیل مصرف بسیاری از ماهی‌‌ها برای کودکان و زنان باردار به دلیل احتمال مسمومیت با جیوه، ممنوع است، اما مکمل‌ها حاوی امگا۳ هستند بدون آنکه جیوه و مواد زائد دیگری در آنها وجود داشته باشد بنابراین مصرف آنها می‌تواند بدون ایجاد مسمومیت با یک فلز سنگین، کمک‌کننده هم باشد.

▪ میزان هریک از این مواد چقدر باید باشد؟

فرمولاسیون‌های متفاوتی برای این مواد وجود دارد ولی در مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مطالعه‌ای که در آمریکا انجام شد، مقادیر لازم هر کدام از ویتامین‌ها مشخص شده است؛ مثلا ویتامین C موجود در این مکمل‌ها باید ۵۰۰ میلی‌گرم، ویتامین E ۴۰۰ واحد و میزان کاروتن یا بتاکاروتن در حد ۱۵۰۰ واحد باشد. خوشبختانه این میزان‌ها در برخی مکمل‌های دارویی که در ایران هم وجود دارند، رعایت شده است و این مکمل‌ها را برای بیماران تجویز می‌کنیم.

▪ میزان مصرف روزانه لوتئین و امگا۳ چقدر باید باشد؟

میزان لوتئین آن ۱۰ میلی­ گرم و میزان زیزانتین آن ۲ میلی­ گرم است ولی این میزان در فرمولاسیون‌های مختلف تغییر می‌کند. مثلا لوتئین‌های متفاوتی در مکمل‌های مختلف وجود دارند که میزان جذب آنها مثل هم نیست ولی معمولا حدود ۹۰-۸۰ درصد میزانی که روی بسته‌ها نوشته‌ شده، جذب بدن می‌شود. پس این پزشک است که تشخیص می‌دهد بیمارش از کدام یک از مکمل‌ها استفاده کند. نکته بسیار مهم درمورد مصرف مکمل‏های حاوی بتاکاروتن این است که این ماده احتمال به وجود آمدن سرطان ریه را در افرادی که سیگاری هستند یا به‌ تازگی مصرف سیگار را کنار گذاشته‌اند، افزایش می‌دهد بنابراین افراد سیگاری باید مکمل‌هایی مصرف کنند که فاقد بتاکاروتن است.

▪ مکمل‌ها باید حتما زیر نظر پزشک مصرف شوند؟

بله، زیرا مصرف بیش از حد ویتامین‌ها هم می‌تواند مسمومیت ایجاد کند؛ مثلا مصرف زیاد ویتامین C باعث بروز سنگ کلیه می‌شود یا در بعضی مطالعه‌ها نشان داده شده مصرف بیش از حد ویتامین E ممکن است در مردها باعث بروز سرطان پروستات شود. مصرف زیاد امگا۳ هم عوارضی مانند دردهای استخوانی، ناراحتی‌های گوارشی و... به دنبال دارد بنابراین باید دوز آنها را پزشک تعیین کند.

▪ درمان‌ها باعث بهبود وضعیت بینایی می‌شود یا فقط بینایی فعلی را حفظ می‌کند؟

در حال حاضر هدف ما از درمان این است که بینایی فعلی برای بیمار حفظ شود ولی در مواقعی که بیمار با خونریزی و ورم زیاد مراجعه می‌کند، با دارودرمانی و تزریق داخل چشمی، خونریزی جذب و ورم سطح شبکیه کاهش می‌یابد که باعث می‌شود تا حدودی بینایی بهتر ‌شود ولی در آینده‌ای نه‌چندان دور، با استفاده از سلول‌های بنیادی می‌توان امیدوار بود بتوان دید بیماران را به آنها برگرداند.

▪ و نکته آخر؟

کنترل وزن، چربی، فشارخون و سیگار‌نکشیدن از عوامل شناخته‌شده‌ای هستند که می‌توانند از بروز این بیماری و بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری کنند. از طرفی پرهیز از آفتاب، استفاده از عینک‌ آفتابی و جلوگیری از استرس هم می‌تواند تا حدی از بروز این بیماری به‌خصوص در کسانی که زمینه خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارند، کمک‌کننده باشد.

فیلم:جداشدگی شبکیه چشم